مهدوی: ایران به تعداد همه کشورهای جهان شاعر دارد

به گزارش خبرگزاری پیروان موعود به نقل از خبرگزاری فارس، اولین نشست از جلسات نقد «تنفس در هوای شعر» با نقد کتاب «این روزها نیز می‌گذرد» سروده محمد هاشمی توسط حسام‌الدین مهدوی و عباس کریمی‌عباسی در خانه هنرمندان برگزار شد.

* مهدوی: ایران به تعداد همه کشورهای جهان شاعر دارد

در ابتدای این جلسه حسام الدین مهدوی، منتقد برنامه با اشاره به عنوان کتاب «این روزها نیز می‌گذرد»، اظهار کرد: به نظر می‌رسد آقای هاشمی، تحت تأثیر شعر غربی قرار گرفته است. در واقع به دلیل آنکه نمی‌توانیم حرف‌های‌مان را مستقیم بیان کنیم، به سمت شعر حرکت می‌کنیم. کشور ایران به تعداد همه کشورهای جهان شاعر دارد و حتی به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا به اندازه جمع‌مان شاعر نداشته باشد.

وی افزود: خاستگاه شعر ما از کنایه آغاز می‌شود و متفاوت از خاستگاه شعری است که در اروپاست. شاعران اروپایی، شعرشان را به صراحت می‌سراید درحالی که شاعران کشورمان در لفافه صحبت می‌کنند. به نظر می‌رسد شاعر با توجه به مقوله علوم انسانی همچون برکت، فرهنگ، تمدن در مقولات خاصی باید تعریف شود.

این منتقد ادبی تصریح کرد: در آثار شاعران قدیم شاهد خلاقیت‌هایی هستیم اما امروز بیشتر زبان‌ها بدون خلاقیت است. شاعران و نویسندگان‌‌مان نمی‌توانند با واقعیت جامعه ارتباط برقرار کند به این معنی زمانی که ارزش در جامعه‌مان، پول و سکه است، شاعر نمی‌تواند خود را با این موضوع وفق دهد، بنابراین به توحید هنری روی می‌آورند و به نوعی با دنیای خیال ارتباط می‌گیرند و تلاش می‌کنند تا به واسطه شعرهای‌شان، واقعیت را زیر سؤال ببرند.

مهدوی اظهار کرد: شاعر مجموعه با زبان شعر آشنایی کمتری دارد که این مطلب را در نیمه اول کتاب می‌توان احساس کرد. وی در این مجموعه از زبان شعر فاصله دارد و متأسفانه موفق عمل نکرده است. هاشمی در مجموعه «این نیز می‌گذرد»، به نوعی تحت تأثیر شاملو و فروغ فرخزاد قرار گرفته است که این مطلب را در شعرهای پایانی شاهد هستیم.

* کریمی: صداقت اشعار مجموعه «این نیز می‌گذرد» قابل ستایش است

در ادامه عباس کریمی، منتقد ادبی با اشاره به مجموعه «این نیز می‌گذرد»، گفت: باید توجه داشته باشیم که اشعار این مجموعه در مدت زمانی 15 سال با معیارهای زمانی مختلف است. بنابراین باید هر یک از اشعار را به صورت مستقل بررسی کنیم چرا که ساختار زبانی‌ هر کدام متفاوت است.

وی افزود: صداقتی که در اشعار شاعر این مجموعه به چشم می‌خورد، قابل ستایش است. کمتر شعری را می‌بینیم صداقت در آن باشد. منتها برخی از اشعار مجموعه از نظر ساختارهای زبانی، ضعیف است و همین امر سبب می‌شود که نتوانیم با بعضی از اشعار ارتباط برقرار کنیم.

کریمی اظهار کرد: شاعر در این مجموعه نشان داده است که مطالعه بسیاری بر اشعار کلاسیک دارد چرا که زبان برخی از اشعار در این مجموعه قدیمی است. زمانی که این اشعار را بازخوانی می‌کنیم، زبان برخی از آنها به قرن پنجم و سبک خراسانی باز می‌گردد و شاهد مثال این موضوع همان مثنوی پایان کتاب است.

وی بیان کرد: ساختار زبانی و بیانی برخی از اشعار نشان از مطالعه کلاسیک شاعر دارد که البته این امر در اشعار آزاد مجموعه نیز رخ داده است. در بخشی از مجموعه ایده‌ها و تفکرات شاعرانه را شاهد هستیم که در بخش‌هایی خوب پرورده شده اما در دیگر بخش‌ها، به خوبی پرورش نیافته است و دلیل این امر دغدغه های شخصی شاعر است که به صورت ذهنی مانده و برای مخاطب عینیت پیدا نکرده است.

این منتقد ادبی تصریح کرد: قالب، محتوا و موضوع را نباید با یکدیگر آمیخت، شاعری که از عهده شعر کلاسیک برمی‌آید، بنابراین می‌تواند شعر نو، سپید و آزاد را بسراید. هستند کسانی که اطلاعاتی از ادبیات ندارند، مطرح می‌کنند که دوره ادبیات کلاسیک سر آمده است. این امر به دلیل عدم اطلاع‌ و ضعف ‌سواد ادبی این افراد است. این موضوع در اشعار هاشمی، مشاهده نمی‌شود.

وی افزود: عمده‌ترین مشکل این مجموعه شعر، رها شدن برخی جملات است و زبانی که یکدست نیست. این امر سبب می‌شود تا خواننده نتواند ارتباط خوبی با مجموعه برقرار کند. برای مثال یک شعر زبان آرکائیک دارد و شعر بعدی با زبانی بسیار ساده و امروزی مفهومی خطی را ارائه می کند و برای همین چینش اشعار در کتاب مناسب نیست و خوب بود به بخش های جداگانه تفکیک می شد.

کریمی اظهار کرد: اشعار هاشمی در این مجموعه به زبان نثر نزدیک است. البته این مشکل بسیاری از شاعران حتی برخی از شاعران بزرگ و مطرح  کشور است و دلیل آن به مشخص نبودن تعریف شعر آزاد باز می گردد که سلیقه ای است. با این حال به دلیل آنکه اشعار هاشمی، بارقه‌های شاعرانه دارد، این امر سبب می‌شود تا اشعار برای خواننده حالت نثر نداشته باشند.

وی بیان کرد: دوباره نویسی در شعر به سمت شعر مناسب کمک می‌کند. بسیاری از شاعران به این موضوع اعتقادی ندارند که شعرشان را بازنویسی کنند درحالی که نباید دلسوزی کرد و باید کلمات اضافه را از شعر حذف کرد تا شاهد شعر مناسبی از تراوشات ذهنی‌مان باشیم.

در پایان محمد هاشمی، شاعر مجموعه «این نیز می‌گذرد» ضمن تشکر از منتقدان و پذیرش اشکالات شعر اظهار کرد: هم می‌توانیم بگویم این مجموعه شعر است و هم اینکه شعر نیست. مهم مخاطب است که مجموعه را می‌پسندد یا خیر. امیدوارم با تلاش بسیار بتوانم با مجموعه شعر مناسبی، مخاطبان بسیاری را جلب کنم. 

انتهای پیام/